cây phát tài phát lộc
bonsai dep nhat the gioi
Thời phong kiến, các bậc vua chúa còn phân chia cây kiểng ra làm nhiều thứ bực: vua chơi cây trắc bá, quan đại thần chơi cây loan, nho sĩ chơi cây si và bậc phong lưu chơi cây liễu. Người chơi cây kiểng ít nhiều đều chịu ảnh hưởng của triết lý phương Đông. Lão Tử cho thấy “Đại khối điềm tĩnh vô ngôn”, một cây kiểng vạn thọ năm cũng giống như một ông già minh triết đang trầm tư mặc tưởng trước trời đất mông mênh.
Thơ ca Trung Quốc và Việt Nam thường ngợi ca “tùng hùng vĩ, mai thanh kỳ, trúc thanh nhã, liễu yểu điệu như thiếu nữ”, lại còn coi Tùng – Trúc – Mai là tam kiệt hoặc tam hữu (*). ngược lại cũng có một số cây bị trần giới xa lánh vì nó không đem lại niềm vui, hạnh phúc cho người “ma cây gạo, cú cáo cây đề”.
tiên sư cha ta nghiệm thấy rằng “Sơn trung tự hữu thiên niên thọ. Thế thượng nan phùng bách tuế nhân” (Trên núi ngàn năm cây vẫn có. Trên đời khó gặp người trăm tuổi).
cây tài lộc may mắn Cây cũng có thứ thanh cao, có thứ tầm thường, có thứ nhã, có thứ tục (**) nên hầu hết những người sành điệu đều chọn những cây có công dụng thanh cao và có giá trị nghệ thuật để đưa vào chậu, Chẳng hạn như sung, ngâu, nguyệt quới, mai vàng, khế, lựu… hoặc những cây mang tính trầm mặc, u tĩnh, điển hình cho sự ẩn dật như sanh, si, gừa, bồ đề…
Cây cảnh có trăm ngàn cái đẹp, đẹp về loại hình lẫn nội dung, đặc trưng là tác dụng tầng lớp, nhưng cái đẹp thường là cái không thể giảng nghĩa được. bởi thế nhà văn Sơn Nam đã viết: “Non bộ và cây kiểng bắt nguồn từ một triết lý, nói nôm na là một đạo nghệ, đạo nghĩa”.
Ngày nay, thú chơi hoa và cây kiểng đã trở thành một nhu cầu, nhu cầu hưởng thụ và thư giãn, nhu cầu thưởng thức và sáng tạo nhằm vươn tới chân – thiện – mỹ. Mặc dù cây cảnh hiện nay bị chi phối bởi nhiều xu hướng thẩm mỹ và nhiều trường phái khác nhau nhưng sờ soạng đều cùng hướng về cái đẹp, cái đẹp trong mối quan hệ giữa con người với con người và giữa con người với thiên nhiên
Lão Tử và Trang Tử khuyên con người hãy quay về với thiên nhiên, phải sống tương sinh tương hòa với trời đất cỏ cây. Người chơi cây kiểng cảm thấy tự nhiên như gần gũi bên mình, trời đất bát ngát như gom về một mối. Người Trung Quốc cũng gọi cây cảnh thu nhỏ là Penjing, là bức tranh ba chiều và là một thứ thơ ca lặng im. cha ông ta chơi cây kiểng không những quan hoài tới “nhứt hình, nhì thế, tam chi, tứ diệp” có nghĩa là nặng về dáng cây, thế kiểng, tàn nhánh, lá mà còn yêu tiếng chim hót trên cây, tiếng dế trong hốc đá và cả ánh trăng thanh trong những đêm hè.
cay kieng gia Chẳng hạn như mai, trúc, tùng đẹp vì nó biểu tượng cho những đức tính cao quý “ngự sử mai, quân tử trúc, lang quân tùng”. Mai, đào khả ái, thanh cao lại còn là hoa Tết, là sứ giả của mùa Xuân. Cây liễu biểu trưng cho vẻ đẹp của phụ nữ “mình liễu, liễu yếu đào tơ”.
Nhiều thế cây khá phổ quát hiện nay như: thế “Trực cảm” biểu tượng đức tính ngay thẳng, thanh liêm, thẳng thớm; thế “Huyền nhai” biểu đạt tâm hồn thoáng đạt, lãng mạn, giàu có; thế “Xiêu phong”, thế “Hoành phi” chỉ ý thức vươn lên, quyết không khuất phục trước bạo lực. tổng thể, cũng như cây cảnh theo môn phái cổ điển, mỗi thế cây cảnh đều mô tả một tính cách độc đáo riêng. Tùy xem của người chơi mà chọn dáng cây sao cho thích hợp.Giới chơi cây cảnh, ngoài công nghệ lão hóa, thu gọn dáng cây, họ còn lắp ghép cây cảnh vào đá núi, san hô, gốc cây khô… để tạo ra một khoảng thiên nhiên thơ mộng đầy ấn tượng như: cảnh cây đa bến cũ, cảnh hang động sầm uất, cảnh ghềnh đá chông chênh, cảnh miền quê êm ả… dĩ nhiên để việc lắp ghép đạt đến nghệ thuật hoàn hảo đòi hỏi nghệ nhân phải có trình độ thẩm mỹ cao, óc hình dong phong phú.Qua thú chơi cây cảnh, ở chừng mực nào đó, ta có thể nói, con người đã sáng tạo ra khung cảnh thiên nhiên sinh động và hấp dẫn. Thật là ưa, sau những giờ phút lao động cực nhọc, ngồi bên ly trà xanh bốc khói, ngắm nhìn cảnh sắc tự nhiên thơ mộng được thu hẹp trong chậu cây cảnh mi ni đặt trên bàn nước, sẽ thấy tâm hồn thanh thản, phiêu bồng.
Tomlinson, bậc thầy về Bonsai thế giới cho biết Nhật đã tôn vinh vẻ đẹp của thiên nhiên bằng cách đưa cây vào chậu và nâng nó lên thành triết lý sống, một loại hình nghệ thuật lý tưởng mang đậm dấu ấn thiên nhiên và tâm hồn người nghệ sĩ.
Những người yêu thích thiên nhiên xoành xoạch ứng xử với cây kiểng như một bạn hiền và còn coi đó là một nguồn cảm hứng vô tận, giúp họ vươn tới cái đẹp để hoàn thiện cuộc sống.
Bonsai có cỗi nguồn từ Trung Quốc và PT mạnh ở Nhật, một loại hình nghệ thuật mô phỏng thiên nhiên và được coi là những tác phẩm nghệ thuật sống, đòi hỏi người chơi không chỉ có một tâm hồn nghệ sĩ, một bàn tay khéo léo mà còn phải hiểu biết về đặc điểm sinh thái của từng loài cây và khoa học nuôi trồng. Mỗi cây Bonsai là một tác phẩm độc đáo, chẳng thể có hai cây hoàn toàn giống nhau và cũng không có cây nào đạt tới mức hoàn thiện. Kiểng Bonsai rất thư thái và tự nhiên nhưng hàm chứa một khái niệm nhẫn nhục, từ tốn, biểu tượng cho tinh thần chịu đựng, trầm tĩnh, nghiêm trang và đức hạnh.
thành ra, người chơi cây kiểng luôn có những khát vọng trường thọ, xem cây cảnh như một bức tranh kỳ mỹ, một viện điều dưỡng FREE có khả năng điều chỉnh cuộc sống con người. Có lẽ cho nên mà nhà văn Lâm Ngữ Đường (TQ) mới viết: “Nhà cửa không cây cối chung quanh thì đơn côi cũng như người không bận quần áo…” (***)
Đối với cây kiểng phương Nam, đòi hỏi người chơi phải có trình độ cao về tay nghề do mỗi lối chơi, mỗi thế kiểng đều mang một tác dụng triết lý. loại hình nghệ thuật nầy được uốn sửa theo tích tụ, vật linh hoặc những hình tượng về đạo nghĩa như thế phụ tử, mẫu tử, phu phụ, huynh đệ, tỉ muội, xuy phong, long thăng, long giáng, hạc lập, nhứt trụ kình thiên…
Để có những chậu cây cảnh trước tiên phải lấy cây từ nơi hoang dã như sung, si, thông, trắc cũng có thể cấy ghép ở vườn, trồng vào chậu như khế, me, tùng, mai…
Những nghệ nhân đầy tâm huyết với nghệ thuật cây cảnh chấp thuận từ 10 – 20 năm để hoàn chỉnh một cây thế với những nguyên tắc tạo hình kĩ càng và nghiêm ngặt. Gây dựng một chậu cây cảnh lâu năm ko phải dễ dàng ai cũng làm được, huống hồ là cả một vườn cảnh. Mỗi người có cách cảm nhận khác nhau và thành thử bồn cảnh cũng có những kiểu dáng khác nhau. Người lớn tuổi, tính tình mô phạm, thích mẫu mã chịu tác động của đạo nho, mô tả những thế cây: Phúc – Lộc – Thọ, ngũ phúc, phu tử, mẫu tử, huynh đệ, bằng hữu… Người trẻ tuổi thích khoáng đạt, lãng mạn thì tạo thế cây hoành, thế cây nằm ngang hoặc trễ đổ xuông như dòng thác.
Đất Thăng Long đã từng lừng danh với những vườn ngự uyển thời Lý, Lê nay vẫn còn ghi trong sử sách. đặc trưng cây thế ở vùng đất nghìn năm văn vật thường tạo dáng theo một chủ đề nặng về luân lý, đạo đức như thế tam đa, ngũ phúc, phụ tử, huynh đệ, song thụ và thường sử dụng 4 dáng chính như: trực, hoành (nằm ngang), huyền (thác đổ), xiêu (nghiêng). Nhưng phần lớn các cụ lại thích dáng trực để tả cho sự ngay thẳng cương trực, các dáng khác tuy đẹp và lãng mạn nhưng lại mềm mại, gãy đổ.
Mỗi thế kiểng đều phải cắt tỉa, uốn sửa đúng tàn, đúng điệu, không thừa không thiếu. Ngay cả ngọn cây cũng có nhiều cách miêu tả khác nhau tùy theo tâm ý của mỗi người. Nếu uốn cho ngọn cao lên gọi là “tàn vỏ”, miêu tả sự vươn lên và hàm ý kiêu căng tự phụ. Uốn thấp gọi là “tàn văn”, trình diễn.# sự khiêm tốn. Uốn vừa là “trung dung”. Các tàn nhánh cũng dựa theo các nguyên lý âm dương “âm cực dương sinh, dương cực âm sinh” cốt tạo nên sự cân đối kết hợp. Bởi thế, có nhiều nghệ nhân rất nghiêm khắc với cách tỉa cành, cắt ngọn, dựa trên ba nhân tố Thiên – Địa – Nhân.
Chơi cây cảnh, người xưa chú trọng đến 4 yếu tố: nhất hình, nhì thế, tam chi, tứ diệp. Chính do vậy, ta thấy cây cảnh uốn lượn thành 3 tầng, 4 đoạn thân, 5 chùm nhánh là để biểu tượng cho tam cương (quần thần, phu tử, phu phụ), ngũ thường (nhân, lễ, nghĩa, trí, tín), tam tòng (tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử) và tứ đức (công, dung, ngôn, hạnh).Các nghệ nhân còn sáng tạo nghệ thuật chơi cây cảnh với đặc tính tư cách hoá cây thành những con vật gần gụi trong tự nhiên như: nai, ngựa… đến những loài vật có hình tượng như: cá hoá rồng, bộ rễ với nét rồng, thường gặp nhất là thế rồng lên (thăng long), rồng xuống (hạ long, long giáng) hay thế rồng bay hoặc cuồn cuộn cả một đàn rồng mẹ, rồng con (quần long).Chơi cây cảnh lên đến hoàn thiện khi người xưa lấy 10 cây hoa cảnh dáng thế (thập toàn) tạo thành 3 bộ chính làm chủ chốt cho nghệ thuật cây cảnh. Đó là tứ linh, tứ quý và tam đa.
Tứ linh gồm 4 loại cây: đa, sung, sanh, si ứng với tứ hình trong động vật: long, lân, quy, phượng. Đây là những cây gỗ lưu niên cùng họ hàng ruột rà với nhau, chịu được nắng mưa mà vẫn 4 mùa xanh tươi, nhân giống dễ dàng (giâm, chiết, ghép).Bộ tứ quý gồm: tùng, trúc, cúc, mai ứng với tứ bình, hợp với tứ thòi (xuân tùng, hạ trúc, thu cúc, đông mai) miêu tả ước vọng hạnh phúc vĩnh cửu của con người.Bộ tam đa gồm 3 loại cây: sung, lộc vừng, vạn thọ, ứng với Phúc – Lộc – Thọ.
Thú chơi cây xanh cảnh ở nước ta có từ thòi xa xưa, cốt tử là từng lớp thượng lưu, chơi để dưỡng tâm, dưỡng thần, tránh dục vọng. Cũng không ít quý khách cây cảnh để tô vẽ thêm cuộc sống sang giàu, quyền thế của mình. Thời phong kiến, nghệ thuật chơi cây cảnh từ dân gian đến chốn cung đình ít nhiều chịu tương tác môn phái cổ điển Trung Quốc. Theo trường phái này, cây cảnh bất luận loại gì cũng phải mang dáng vẻ của những con vật quý hiếm như: long, lân, quy, phượng, hạc, lộc.Bộ tứ linh long, lân, quy, phượng biểu tượng cho quyền lực, thành đạt, vạn thọ, phú quý. Hạc, lộc biểu hiện sự no ấm, cao nhã, hạnh phúc. Mỗi phong thái của mỗi con vật cũng hàm chứa những hoài bão riêng. Thế “Thần long bái vĩ”, thế “Mãnh hổ giáng lâm” biểu hiện sự mong ước có sức mạnh, thâu tóm quyền lực, làm nên sự nghiệp lớn lao. Thê “Phượng hoàng đăng sơn”, thế “Bạch hạc đơn vũ” nói lên niềm khát khao tự do, thanh nhàn, hạnh phúc. Ngoài các thế, dáng cây cảnh nói trên, còn có nhiều thế, dáng khác do nghệ nhân tự tạo, ký thác hoài bão của mình.Ngày nay, người chơi cây cảnh chạy theo môn phái cây cảnh Hà Lan, Nhật Bản. nên chi, môn phái cây cảnh cổ điển không còn chiếm địa vị độc tôn. Theo các môn phái cứ để cây cảnh tăng trưởng thoải mái, thiên nhiên. tuy thế, muốn cho cây có bộ cỗi rễ hấp dẫn, chi nhánh cân đối, có tư thế đạt đến nghệ thuật xuất sắc thì cũng phải cần đến bàn tay điêu luyện của nghệ nhân giàu óc tưởng tượng và lòng bền chí, nhẫn nại. Một cây xanh cảnh đẹp rất chú trọng đến bộ gốc, rễ. Từ bộ cội rễ kết hợp, cân đối có sẵn, người chơi cây cảnh sẽ gửi gắm tâm can, tình cảm của mình qua cách tự tạo ra các thế cây.
Vào những ngày giáp Tết cổ truyền dân tộc, cây cảnh đủ loại, đủ cỡ, mang nhiều dáng vẻ độc đáo xuất hiện rải rác trong khu chợ hoa muôn màu, muôn sắc, ngào ngạt hương thơm, lôi cuốn đa số dân chơi cây cảnh sành điệu từ các nơi đến thưởng lãm.Nghệ thuật chơi cây cảnh ở nước ta Nói chung tuy có liên quan các môn phái Nhật Bản, Hà Lan. Trung Quốc… nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc. Chơi cây cảnh dù là môn phái đương đại hay cổ điển vẫn là thú chơi giàu có, cao nhã, vừa có tính nghệ thuật vừa mang tác dụng triết lý sâu sắc. Qua thú chơi cây cảnh, con người đã gửi gắm vào đó ái tình quê hương xứ sở, đồng thời biểu hiện ý chí vươn tới chân – thiện – mỹ…
Trong cuộc sống hấp tấp bữa nay, nhiều khi gần gụi với cây cảnh tâm hồn chúng ta sẽ trở nên thanh thản, nhẹ nhõm và tạo ra được những xúc cảm dương tính, thế cuộc sẽ tràn ngập vui sướng. Càng quan hoài đến chúng, chúng sẽ càng chia buồn sẻ ngọt với chúng ta. Khách Tây ba lô đến Việt Nam mỗi lần nhìn các cụ già mê say ngắm từng chậu kiểng hoặc trầm tư mặc tưởng trước những cục đá vô tri vô giác đều không khỏi kinh ngạc về thái độ và phong cách thư thả tự tại của con người Việt Nam.
hiện tại, người chơi kiểng không còn những nét ràng buộc và gò bó như xưa, nhứt là từ khi kiểng Bonsai PT mạnh. Khác hơn kiểng thế Hà Nội và kiểng cổ Nam Bộ,
Người Huế ngoài những cây kiểng uốn sửa theo quy cách cung đình, họ còn thích chơi những cây có trái sum sê tượng trưng cho sự sung mãn, phát tài, đặc trưng là những cây có hoa thơm man mác, dịu dàng.
Về mẫu mã (style), người chơi kiểng cổ thường sắp xếp theo thời trang tam cương ngũ thường, xuy phong mẫu tử hoặc tam tòng tứ đức nhằm tạo nên những khuôn mẫu luân lý và đạo đức cổ nhân. Mỗi cây kiểng, mỗi dáng thế ngoài vẻ đẹp loại hình còn mang một ND sâu kín mà người chơi muốn gởi gắm vào đó “Tâm ư trung hình ư ngoại”.
uốn cây cảnh Mỗi người đều nhìn vẻ đẹp bằng cái tâm, bằng sự thí nghiệm, cũng như nhà văn Sơn Nam khẳng định cây kiểng đóng vai trò viên ngọc, cái đỉnh đồng. Nó gần gũi với con người và thơ mộng như một bài thơ siêu thăng, đôn hậu. Có người mê say đến nỗi muốn thổi hồn vào từng gốc cây và trân trọng như gìn vàng giữ ngọc. thi sĩ Cao Bá Quát cả đời chỉ bái phục có hoa mai “nhứt sinh đê thủ bái mai hoa”. Nguyễn Trung Ngạn coi mai hơn hẳn các loài hoa khác “Dã mai cốt cách nguyên phi tục”. Phan Kế Bính đã từng viết: “Nhàn cư vô sự”, lúc nhàn nhã thánh sư ta giải trí bằng cách đắp đá trồng cây để ký thác hoài bão, di dưỡng tính nết và giữ cho thần chí được khoan khoái.
Chơi cây xanh cảnh là một nếp văn hoá truyền thống của dân tộc ta. Ban đầu thú chơi này chỉ có những gđ quyền quý. hiện tại, thú chơi cây cảnh đã phổ biến đến nhiều tầng lớp, đặc trưng lớp người lớn tuổi. Người xưa có câu: yêu cảnh, yêu hoa hoá ra yêu đòi. Nhìn một chậu cây cảnh, ta sẽ thấy tụ tập trọn vẹn hay một phần vũ trụ. Trong cái nhìn nói chung, ta sẽ thấy được cái hùng vĩ của một cây đại thụ trong thiên nhiên. ngoại giả còn cảm nhận được mối giao hoà giữa tự nhiên và con người, biểu đạt triết lý con người có thể hoàn thiện thiên nhiên chứ không thể sáng tạo tự nhiên
cho nên, người chơi kiểng rất thích băng rừng lội suối để săn tìm những dáng cây độc đáo, thân hình căn vặn, có gốc rễ vằn vèo, tượng trưng cho sự sống trơ trụi một mình giữa đỉnh hú mây ngàn mà vẫn hiên ngang vượt qua phong ba bão táp.